Có những thực tế mà chúng ta phải vượt qua để rồi rút ra những bài học cho mình, dù có thể muộn màng.Frankl tận mắt chứng kiến người bạn của mình bị giết, nhiều người đã phải tự tử, trong khi những người khác đang mất dần ý chí sống còn.Anh vẫn luôn nhắc nhở tôi về những điều tốt lành trong cuộc sống và về con người tôi.Chúng ta nổi nóng, suy sụp, thất vọng, chán nản, thường chịu thua và bỏ cuộc.Chúng ta có thể cư xử với nhau thật nhã nhặn, quan tâm và tôn trọng lẫn nhau… nhưng dù với tên gọi nào thì cách cư xử của chúng ta sẽ cho biết chúng ta là ai.Đó là cuộc chiến đấu không kém phần dũng cảm so với bất kỳ cuộc chiến đấu nào.Một trong những bài học đó là Hạnh phúc không bỗng dưng mà có.Những khi đối diện với thực tế khắc nghiệt của cuộc sống, ai trong chúng ta cũng có nhu cầu được thư giãn.Vậy đến bây giờ, những lý do đó có còn ảnh hưởng và chi phối cách cư xử của chúng ta hay không? Có thể chúng ta sẽ được thưởng những món quà nho nhỏ khi làm một điều tốt cho dù đó có phải là trong mùa Giáng sinh hay không; chúng ta có thể sẽ bị phạt khi làm điều xấu, và cũng có rất nhiều chuẩn mực khác nhắc nhở chúng ta có nhiệm vụ phải sống tốt.Vào lúc nào đó, người này làm việc có năng suất nhất, nhưng người khác thì ngược lại, kém hiệu quả nhất.
Anh đã phải đấu tranh giành giật giữa sự sống và cái chết từng giờ một và anh đã sống sót qua thử thách kinh khủng đó.
